Christian Stier vertelt over nieuw boek

Wat was voor jou de aanleiding om dit boek te schrijven?

Zoals de ondertitel van het boek aangeeft, geloof ik dat het hoog tijd is voor een herbezinning op de profetieën. Heel vaak worden zogeheten Israël-profetieën los en zonder context gebruikt. Zo worden teksten uit Jesaja of Jeremia toegepast op de huidige staat Israël, zonder dat goed gekeken wordt naar de tijd waarin die profetieën werkelijk vervuld zullen worden. Daardoor ontstaat verwarring over de rol van het hedendaagse Israël in Gods plan.

Vandaag is het bijna een vanzelfsprekendheid geworden dat alle Joden teruggebracht moeten worden naar Israël; dat het ‘Noorderland’ Rusland is; dat God ‘vissers en jagers’ gebruikt om Zijn volk te verzamelen en dat de profetie uit Ezechiël 37 nu wordt vervuld.
Maar wat leert de Bijbel als we de tijd nemen om deze Bijbelgedeelten in zijn context te bestuderen, en zorgvuldig te onderzoeken waar ze passen in het plan van God?

Hoe komt het dat we zo vaak vanuit 1948 redeneren?

Toen Israël in 1948 een staat werd, was dat een groot historisch moment. Eeuwenlang geloofden veel christenen in de zogeheten vervangingsleer, dat de kerk de plaats van Israël had ingenomen. Maar nu stond Israël ineens weer op de kaart. Hierdoor kregen veel gelovigen liefde voor het volk en het land, en werden ogen (opnieuw) geopend voor de Bijbelse profetieën en hun vervulling. Uiteraard een prachtige ontwikkeling! Maar in de loop van de tijd ontstond er ook een zekere ‘Israël-euforie’. De oorlogsoverwinningen, de terugkeer van Joden, de bloeiende landbouw- en irrigatieprojecten in de woestijn, controle over heel Jeruzalem, de vredesakkoorden: alles leek zo goed en mooi in de lijn van de profetieën te passen.
Maar er is door de jaren heen veel te ‘gemakkelijk’ met de Messiaanse beloften omgegaan. Bijbelteksten zijn uit hun verband gehaald en een eigen leven gaan leiden. Er is een ‘Israël-theologie’ ontstaan, die niet altijd klopt met de Bijbel.

Kun je een voorbeeld geven van zo’n misverstand?

In mijn boek heb ik er zelfs een apart hoofdstuk aan gewijd. Wat je vaak ziet is dat bepaalde teksten op de huidige terugkeer worden toegepast. Denk aan Deuteronomium 30:3, Jesaja 60:8, 9 en ook Jeremia 23:5-6 waar we lezen: “Daarom zie, er komen dagen, spreekt de HEERE, dat men niet meer zal zeggen: Zo waar de HEERE leeft, Die de Israëlieten geleid heeft uit het land Egypte, maar: Zo waar de HEERE leeft, Die het nageslacht van het huis van Israël geleid heeft en Die het gebracht heeft uit het land in het noorden en uit al de landen waarheen Ik hen verdreven had: zij zullen wonen in hun eigen land.”
Op het eerste gezicht lijkt deze passage goed aan te sluiten op de huidige terugkeer van het Joodse volk. Maar als je de tijd neemt om het gedeelte op te zoeken en de context te bestuderen, dan kom je er al snel achter dat het gaat over een periode dat de Heere als Koning zal regeren, er recht en gerechtigheid zal zijn op de aarde en Israël onbezorgd zal wonen. Mogen we zomaar voorbijgaan aan deze specifieke kenmerken? Doe je daarmee recht aan Gods Woord? Ik denk dat er een belangrijke ‘sleutel’ mist bij de uitleg van veel van deze herstelbeloften.

Nog zo’n bekende uitspraak is: “De woestijn bloeit als een roos, precies zoals we in Jesaja 35 lezen.” Maar als je dat hoofdstuk leest, zie je dat het gaat over een tijd ná de wederkomst van de Messias, wanneer er vrede en gerechtigheid op aarde zal zijn. Zeker, de woestijn is nu op sommige plekken iets groener, maar dat is vooral te danken aan de moderne irrigatie. Heel bewonderenswaardig, maar wordt daarmee Jesaja 35 vervuld?

Ben je niet te kritisch?

Laat het duidelijk zijn dat ik het Joodse volk van harte liefheb en verlang naar de vervulling van alle herstelbeloften. Maar we moeten blijven kijken hoe een belofte zich verhoudt tot de huidige staat Israël en naar wat God nog gaat doen in de toekomst. Juist in deze tijd, waarin er heel veel in en rondom Israël gebeurt, is het belangrijk dat we zorgvuldig met de profetieën omgaan en ze niet uit hun verband te trekken.

Wat is er mis met een ‘te enthousiaste’ uitleg van de profetieën?

Wanneer we profetieën losmaken van hun context kan er een verkeerd beeld ontstaan over de rol van de huidige staat Israël in Gods plan, en over Zijn handelen in deze tijd.
Als je vooral naar Israël blijft kijken door de ‘Messiaanse beloften-bril’, dan kan je zicht worden vertroebeld. Het kan zelfs een voedingsbodem worden voor het ‘vergeestelijken’ van terugkeer- en herstelbeloften, of leiden tot een zekere ‘profetie-moeheid’. Want beloften lijken namelijk slechts ten dele, tijdelijk of helemaal niet te worden vervuld.
Het beeld van een stijgende lijn, waarin God vanaf 1948 stapsgewijs Zijn volk en land herstelt, strookt ook steeds minder met de rauwe werkelijkheid van nu. En met wat de profeten zeggen over de eindtijd. Kijk je naar vandaag: dan zíe je in Israël de benauwdheid toenemen, het vertrouwen in een oplossing voor het Israëlisch-Palestijnse conflict afnemen en het antisemitisme en anti-Israëlisme opleven. Ook groeit de interne en politieke verdeeldheid in het land en neemt het aantal Israëli’s toe dat, met een tweede paspoort, het land wil of al heeft verlaten. De rooskleurige ‘Messiaanse Israël-bril’ schuurt steeds meer en vraagt om een herbezinning.

Kunnen profetieën dan niet meerdere vervullingen hebben?

Goeie vraag! Sommige profetieën hebben inderdaad een voorvervulling en een latere eindvervulling. Maar je kunt dit niet standaard toepassen.
Veel terugkeer- en herstelbeloften hebben duidelijke Messiaanse kenmerken: vrede, gerechtigheid en de heerschappij van de Heere over de aarde. Andere beloften bevatten weer duidelijke voorwaarden van berouw en bekering. Het is onzorgvuldig om deze profetieën te ‘versimpelen’, door ze in tweeën te splitsen of stukjes tekst op 1948 toe te passen.
Dat geldt ook voor de veelgehoorde uitspraak dat ‘1948’ een aanloop is naar de vervulling van vele terugkeer- en herstelbeloften. Dit is mooi geredeneerd, maar klopt het ook?
Want het gevaar ligt dan op de loer dat de vervulling van Gods beloften als een elastiek over een lange periode wordt uitgerekt. Maar je kunt beloften niet ‘tijdloos’ maken en vervolgens zeggen dat ze vanaf 1948 langzaam maar zeker worden vervuld.
Net als bij de vorige uitspraak hebben veel profetieën te specifieke (Messiaanse) kenmerken om eenvoudigweg op het huidige Israël toe te kunnen passen.
Doe je dat wel, dan ontstaat ook vaak de verwarring dat het langzaam maar zeker beter zal worden in Israël. Maar dat staat weer haaks op de eindtijdprofetieën die ons leren dat volk en land eerst door een tijd van benauwdheid zullen gaan, voordat de heerlijke Messiaanse eeuw aanbreekt.

In je boek verwijs je ook naar de discussie in het jodendom rondom Israël. Waarom?

Jaren geleden las ik een artikel van een Nederlandse rabbijn dat mij enorm prikkelde. Hij verbaasde zich erover dat veel christenen klakkeloos aannemen dat de staat Israël de vervulling is van Bijbelse profetieën. En de rabbijn riep christenen op om te leren van de discussie hierover binnen het jodendom.
Die handschoen heb ik opgepakt. Opnieuw ben ik aan de slag gegaan met de vele terugkeer- en herstelbeloften én heb ik me verdiept in de verschillende opvattingen over de staat Israël in het jodendom. Het is heel interessant hoe verschillend door Joden wordt gedacht over Israël, en wat hun (Bijbelse) argumenten voor of tegen de staat zijn. Als christenen kunnen we daar zeker van leren. De bevindingen staan uitgewerkt in het boek.

Wat hoop je dat je boek teweegbrengt?

Laat ik duidelijk zijn: het is niet de bedoeling om met een kritisch vingertje naar anderen te wijzen. Hopelijk gaan mensen de Bijbel (her)onderzoeken en zijn ze bereid om bepaalde overtuigingen te heroverwegen. Dat kan heel moeilijk en confronterend zijn; helemaal wanneer je al jarenlang bepaalde opvattingen hebt over bijvoorbeeld aliyah maken, het terugbrengen van Joden naar Israël.
De vraag aan de lezer is: Neem je de uitdaging aan om de profetieën rondom Israëls terugkeer en herstel opnieuw te lezen en te onderzoeken? En waar nodig te herplaatsen in Gods plan? Durf je te herbezinnen?

Bekijk het inkijkexemplaar

Bestel het boek